باید‌ها و نباید‌های روتین مراقبتی پوست چرب

داشتن یک روتین پوستی مخصوص پوست چرب از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است. زیرا اگر این فرایند اشتباه انجام شود، نه‌تنها میزان چربی پوست را کنترل نمی‌کند، بلکه درصد تشرح آن بیشتر از قبل می‌شود. 

ما در این محتوا قصد داریم در مورد علائم پوست چرب، ترتیب روتین پوستی چرب و نباید‌های این فرایند صحبت کنیم. در نتیجه اگر به کسب اطلاعات بیشتر علاقه‌مند هستید با ما تا انتها همراه باشید.

معرفی پوست چرب

پوست چرب به دلیل تولید بیش از حد سبوم (ماده‌ای روغنی که توسط غدد سباسه ساخته می‌شود) ایجاد می‌گردد. این غدد در تمام بدن وجود دارند اما بیشترین تراکم آن‌ها در صورت، پوست سر، قفسه سینه و پشت دیده می‌شود. 

سبوم نقش مهمی در حفظ رطوبت، محافظت و تقویت سد دفاعی پوست دارد، اما زمانی که بیش از اندازه ترشح شود، مشکلاتی مانند براق شدن پوست، منافذ باز، جوش و آکنه به وجود می‌آورد.

مدیریت پوست چرب نیازمند ایجاد تعادل بین کنترل چربی و حفظ رطوبت است. استفاده از شوینده‌ها و تونرهای بسیار قوی یکی از اشتباهات رایج است، زیرا باعث از بین رفتن چربی طبیعی پوست می‌شود. 

در نتیجه، پوست برای جبران این کمبود، سبوم بیشتری تولید کرده و مشکل را تشدید می‌کند. بنابراین انتخاب محصولات ملایم و مناسب، کلید اصلی مراقبت از پوست چرب است.

علت ایجاد پوست چرب

تولید بیش از حد سبوم عامل اصلی پوست چرب است؛ اما این افزایش ترشح از کجا ناشی می‌شود؟ تولید سبوم توسط هورمون‌ها، به‌ویژه آندروژن‌ها مانند تستوسترون که در زنان و مردان وجود دارند، تنظیم می‌شود. 

در دوران بلوغ سطح آندروژن‌ها افزایش می‌یابد و همین موضوع باعث بالا رفتن ترشح سبوم می‌شود که اغلب به ایجاد پوست چرب و آکنه منجر می‌گردد. همچنین تغییرات هورمونی در دوران بارداری و یائسگی می‌توانند باعث تغییر در تولید سبوم و ایجاد پوست چرب شوند.

عوامل محیطی مانند آب‌وهوای گرم و مرطوب نیز می‌توانند غدد سباسه را تحریک کرده و تولید چربی پوست را افزایش دهند. علاوه بر هورمون‌ها و شرایط محیطی، ژنتیک نیز در بروز پوست چرب نقش دارد؛ به طوری که افرادی که در خانواده خود سابقه پوست چرب دارند، بیشتر در معرض بروز این نوع پوست قرار می‌گیرند. 

برخی داروها مانند کورتیکواستروئیدها نیز می‌توانند موجب افزایش تولید سبوم شوند. علاوه بر موارد گفته شده پیروی از روتین پوستی بسیار قوی که چربی طبیعی پوست را به طور کامل از بین می‌برد، باعث واکنش جبرانی غدد سباسه و ترشح بیشتر سبوم خواهد شد.

چگونه ویژگی‌های پوست چرب را تشخیص دهیم؟

مهم‌ترین نشانه‌های پوست چرب شامل درخشش یا ظاهر براق، منافذ باز و بزرگ، تمایل به بروز آکنه و سایر مشکلات پوستی است. برای تشخیص بهتر پوست چرب می‌توان به موارد زیر توجه کرد:

• بررسی میزان براق بودن پوست

پوست چرب معمولاً ظاهری براق یا روغنی، به‌ویژه در ناحیه T-zone (پیشانی، بینی و چانه) دارد.

• بررسی اندازه منافذ

منافذ پوست چرب اغلب بزرگ‌تر بوده و به راحتی با چشم قابل مشاهده هستند. این منافذ ممکن است با چربی، آلودگی و سلول‌های مرده مسدود و باعث ایجاد جوش‌های سرسیاه و دیگر ضایعات پوستی شوند.

• مشاهده جوش و لکه‌

پوست چرب بیشتر از سایر پوست‌ها مستعد آکنه و جوش است؛ به دلیل تولید بیش از حد سبوم، این ضایعات می‌توانند قرمز، ملتهب و دردناک باشند. همچنین در هر نقطه‌ای از صورت می‌توانند ظاهر شوند.

• ماندگاری کم آرایش

در پوست‌های چرب، آرایش سریع‌تر از بین می‌رود و باعث ایجاد ظاهری ناخوشایند می‌شود.سبوم اضافی باعث تجزیه مواد آرایشی شده و موجب می‌شود آن‌ها روی پوست سر بخورند و ماندگاری خود را از دست بدهند.

• استفاده از کاغذ بلاتینگ

اگر مطمئن نیستید پوستتان چرب است، از کاغذ جاذب چربی استفاده کنید. کافیست آن را روی بخش‌های مختلف صورت فشار دهید و میزان چربی جذب‌شده را بررسی کنید. اگر کاغذ به سرعت اشباع از چربی شد، احتمالاً پوست شما چرب است.

بنابراین، اگر پوست چرب دارید، ضروری است که از یک روتین مراقبت از پوست چرب و جوش دار پیروی کنید تا تولید سبوم کنترل شده و تعادل و سلامت پوست حفظ شود.

بهترین ترتیب روتین پوستی چرب

پوست چرب نیاز به یک روتین پوستی مناسب دارد که در ادامه مراحل آن‌ را مورد بررسی قرار می‌دهیم.

• شست‌وشو در صبح و شب

مهم‌ترین بخش هر روتین مراقبت از پوست، شست‌وشوی صحیح پوست است. دکتر ساندرا لی (بنیان‌گذار SLMD Skincare و معروف به Dr. Pimple Popper) می‌گوید:

«پوست‌های چرب معمولاً توانایی تحمل شست‌وشوی بیشتری در طول روز دارند»

او توضیح می‌دهد: «اگرچه بیشتر افراد باید هم صبح و هم شب صورت خود را بشویند، اما برای کسانی که پوست چرب دارند، شست‌وشوی کامل صورت به هنگام صبح از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است.»

اگر صبح‌ها وقتی از خواب بیدار می‌شوید، احساس می‌کنید که پوستتان تمیز است و نیاز به شست‌وشو ندارد، باید بدانید که در طول شب، پوست سلول‌های مرده را دفع کرده و چربی تولید می‌کند. 

به همین دلیل، شست‌وشو پوست صورت با یک شوینده لایه‌بردار مناسب (مانند ژل شست‌وشوی وارنبو) هم در صبح و هم شب بسیار مهم است. دکتر لی استفاده از شوینده‌های حاوی اسید سالیسیلیک را پیشنهاد می‌کند.

• استفاده از تونر

پس از شست‌وشوی کامل و پاک شدن پوست از آرایش، آلودگی و چربی، نوبت به استفاده از یک تونر لایه‌بردار می‌رسد که حاوی یکی از این ترکیبات سالیسیلیک اسید، گلیکولیک یا لاکتیک اسید باشد.

استفاده از تونر، چربی و آلودگی‌های باقی‌مانده روی پوست را از بین می‌برد. به‌علاوه PH پوست را تنظیم کرده و باعث کوچک شدن منافذ می‌شود. همچنین پوست را برای استفاده از سایر محصولات پوستی آماده می‌کند.

• رسیدگی به مشکلات پوستی

این مرحله بسته به نوع مشکلات پوستی شما متفاوت است. اگر مستعد آکنه هستید، استفاده از بنزوئیل پراکسید یا سولفور در طول روز می‌تواند به کنترل چربی و جلوگیری از جوش کمک کند. در شب نیز محصولات حاوی رتینول به پاک ماندن منافذ و درخشان شدن پوست کمک می‌کنند.

افرادی که پوست چرب دارند، شاید در بلندمدت خوش‌شانس باشند. دکتر لی توضیح می‌دهد: «اگر پوستتان چربی بیشتری داشته باشد، احتمالاً دیرتر از کسانی که پوست خشک دارند دچار چین‌وچروک و خطوط ریز خواهید شد.»

• رطوبت و آبرسانی پوست

مرطوب‌سازی برای پوست‌های چرب نیز یک مرحله بسیار مهم در روتین پوستی به شمار می‌رود. برخی تصور می‌کنند پوست چرب نیازی به مرطوب‌کننده ندارد، اما این باور کاملاً اشتباه است. همه انواع پوست نیاز به مرطوب‌کننده دارند، تنها نکته این است که افراد با پوست چرب باید دقت بیشتری در انتخاب نوع آن داشته باشند. ویژگی‌های مرطوب‌کننده مناسب برای پوست چرب:

• دارای بافت سبک (lightweight)
• فاقد چربی (oil-free)
• غیرکومدون‌زا (noncomedogenic)
• بر پایه آب (water-based)

8 کار اشتباه که افراد با پوست چرب نباید انجام دهند

در این قسمت محتوا قصد داریم 8 تا از کارهایی که افراد با پوست چرب نباید انجام دهند را مورد بررسی قرار دهیم.

• پاک نکردن آرایش یا نشستن پوست

پاک کردن آرایش و شست‌وشوی پوست از بخش‌های ضروری هر روتین مراقبت پوستی است. این کار به حذف آرایش، ذرات ریز گرد و غبار، آلودگی‌های محیطی، سبوم، عرق، باکتری‌های ناخواسته، سلول‌های مرده و سایر ناخالصی‌ها که ممکن است در منافذ پوست تجمع یافته باشند، کمک می‌کند. عدم رعایت این نکته منجر به جوش می‌شود.

• شست‌وشوی بیش از حد

افراد با پوست چرب گاهی فکر می‌کنند با شست‌وشوی مکرر می‌توانند تمام چربی اضافی پوست را از بین ببرند، اما این روش می‌تواند اثر عکس داشته باشد. شست‌وشوی بیش از حد یا استفاده از شوینده‌های قوی، سد محافظتی پوست را تخریب می‌کند، باعث خشکی، تحریک و قرمزی پوست می‌شود. 

در نتیجه غدد سباسه برای جبران، چربی بیشتری تولید می‌کنند. به یاد داشته باشید که سبوم برای حفظ رطوبت و محافظت از پوست ضروری است و بخشی از لایه هیدرولیپیدیک طبیعی پوست را تشکیل می‌دهد.

• استفاده بیش از حد و نادرست از لایه‌بردارها

اگر پوست شما چرب است، لایه‌برداری برای حذف سلول‌های مرده و تمیز کردن منافذ پوست اهمیت دارد تا ایجاد جوش‌های سرسیاه جلوگیری شود. با این حال، این به معنای انجام روزانه لایه‌برداری نیست.

برخی افراد تصور می‌کنند پوست چرب باید مکرراً لایه‌برداری شود تا چربی اضافی و ناخالصی‌ها از بین برود، اما این روش می‌تواند نتیجه عکس بدهد. لایه‌برداری بیش از حد (بیش از دو بار در هفته) می‌تواند پوست را تحریک یا حتی ملتهب کند و باعث تولید سبوم بیشتر برای محافظت از پوست شود. در نتیجه پوست حتی چرب‌تر از قبل خواهد شد.

• غفلت از آبرسانی به پوست

یکی از رایج‌ترین تصورات غلط این است که پوست چرب نیازی به آبرسانی ندارد، صرفاً به این دلیل که براق به نظر می‌رسد و هیچ نشانه‌ای از خشکی ندارد. با این حال، همه انواع پوست به آبرسانی نیاز دارند تا کمبود آبی را که روزانه از طریق تعریق یا تبخیر (تعریق پوست) از دست می‌دهیم، جبران کنند. اگر پوست چرب آبرسانی نشود، برای جبران این کمبود، سبوم بیشتری تولید می‌کند تا یک سد محافظ برای حفظ آب ایجاد کند.

• عدم استفاده از ضد آفتاب

حتی اگر بعد از قرار گرفتن در معرض آفتاب، پوست به‌ظاهر بهتر به نظر برسد، تابش بیش از حد UV می‌تواند تعادل طبیعی پوست را به هم بزند. ضخیم شدن پوست برای مقابله با UV باعث می‌شود سبوم به‌درستی جریان پیدا نکند و منافذ مسدود شوند.

• استفاده بیش از حد از محصولات مات‌کننده

استفاده روزانه از کرم، سرم، پودر یا پرایمر مات‌کننده می‌تواند پوست را بیش از حد خشک کند و تعادل طبیعی آن را به هم بزند. نتیجه این کار تولید سبوم بیشتر و تشدید چربی پوست است.

 

• استفاده از محصولات نامناسب

استفاده از شوینده‌های بسیار خشک‌کننده یا روغن‌ها و محصولات کومدون‌زا در ترتیب روتین پوستی چرب مانند روغن نارگیل یا روغن جوانه گندم می‌تواند تعادل طبیعی پوست چرب را به هم زده و منافذ را مسدود کند. این کار باعث افزایش تولید سبوم، بروز جوش‌های بیشتر و براق‌تر شدن پوست می‌شود، در حالی که شوینده‌های ملایم و غیرکومدون‌زا برای کنترل چربی و حفظ سلامت پوست مناسب‌تر هستند.

• تمیز نکردن ابزارهای آرایش

استفاده روزانه از ابزارهای آرایش مانند براش‌ها و اسفنج‌ها معمول است، اما اغلب فراموش می‌کنیم آن‌ها را تمیز کنیم. وقتی ابزارها کثیف باشند، می‌توانند بستر رشد باکتری‌ها شوند. باقی‌مانده آرایش، گرد و غبار و میکروب‌ها با سبوم ترکیب شده، منافذ پوست را مسدود کرده و باعث بروز جوش و کدری پوست می‌شوند. این مسئله برای روبالشی‌ها، تلفن همراه و هر شیء دیگری که به‌طور منظم با پوست تماس دارد نیز صدق می‌کند و می‌تواند محل تجمع باکتری‌ها باشد.

کلام پایانی

مراقبت از پوست چرب نیازمند شناخت دقیق این نوع پوست و رعایت یک روتین پوستی منظم و متعادل است. کنترل سبوم اضافی بدون از بین بردن رطوبت طبیعی پوست، استفاده از محصولات مناسب و ملایم، رعایت آبرسانی و محافظت در برابر نور خورشید و اجتناب از اشتباهات رایج، کلید داشتن پوستی سالم و متعادل است. 

علاوه بر این، پاک نگه داشتن ابزارهای آرایش و اجتناب از محصولات تحریک‌کننده، می‌تواند از بروز جوش و کدری پوست جلوگیری کند. با پیروی از این اصول، نه تنها می‌توان چربی و براق بودن بیش از حد پوست را کنترل کرد، بلکه از بروز مشکلات پوستی و پیری زودرس نیز پیشگیری نمود.